Dış Yan Bağ Yaralanmaları Nasıl Oluşur, Nedenleri Nelerdir?
Dizde aniden dönme, durma veya dizde dışa doğru dönük ani yüklenmeler sonrası yaralanma olur. Diz çevresi kaslarının bu yüklenmelere hazır olmaması, genel vücut yorgunluğu, hastalıklar ve kadın sporcularda bilimsel olarak ispatlanan adet dönemi gibi ek faktörler riskleri artırmaktadır.
Diz çevresi kaslarının yeterince esnek ve kuvvetli olmaması, zeminin uygun olmaması, dizde ek patolojilerin olması gibi mekanik problemler diğer nedenler arasında yer alır.
Dış Yan Bağ Yaralanmaları Türleri
Zorlanmadan tam yırtığa göre sınıflandırılır. Ortopedide 3 safha olarak değerlendirilir;
- 1.Safha: Zorlanma, gerilme
- 2. Safha: Kısmi Yırtık (bağ tam kopmamış)
- 3.Safha: Tam Kopma
Dış Yan Bağ Yaralanmalarının Belirtileri Nelerdir?
Dizde dış tarafta şişlik, ağrı, aniden dizde boşalma, kuvvetsizlik, hareket kaybı, dizden ses gelmesi ve takılma genel belirtilerdir.
Dış Yan Bağ Yaralanmalarında Tanı Nasıl Konur, Nasıl Teşhis Edilir?
Dizde şişlik, ağrı, aniden dizde boşalma, kuvvetsizlik, hareket kaybı, dizden ses gelmesi ve takılma gibi genel belirtiler tanı ve teşhis için göz önünde bulundurulur.
Dış Yan Bağ Yaralanmalarında İlkyardım
Öncelikle yaralanmanın nedeni ve travmanın şiddetine göre ilk yardımı takiben, diz dinlendirilmeli, buz bandaj yapılmalı, travma şiddetine göre öncelikle ameliyatsız yöntem, gerekiyorsa da cerrahi tedavi için planlama yapılmalıdır. Tedavi sonrasında sportif rehabilitasyon, tedavinin en önemli basamağıdır.
Dış Yan Bağ Yaralanmaları Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
Yaralanmanın nedeni ve travmanın şiddetine göre ilk yardım öncelikli olup, travmanın şiddetine göre öncelikle ameliyatsız yöntem, gerekiyorsa da cerrahi tedavi için planlama yapılmalıdır. Tedavi sonrasında sportif rehabilitasyon, tedavinin en önemli basamağıdır.
Dış Yan Bağ Yaralanmalarında Cerrahi Tedavi
Bağın kendisinin tamiri birinci amaçtır. Eğer bağın tamiri mümkün değilse vücutta daha az kullanılan bağların transferi, eğer direkt tamir mümkün değilse de kadavradan bağ alınması ile bağın rekonstrüksiyonu yapılır.
Dış Yan Bağ Yaralanmalarında Cerrahi Tedavi Sonrası Dönem
Ameliyat sonrası, yönteme ve cerrahiye göre hastanın planlanması ve bunların bitiminde sportif rehabilitasyon ile tedavi ve spora dönüş uzun bir süreç olarak yapılır.
Tedavilerde Hastaların Yapması Gerekenler
Ani zorlamalar ve kendilerine önerilen kısıtlamalara uyum, özellikle spora dönüş süreci ve seviyesi çok önemlidir.
SORU-CEVAP
Soru: Dış Yan Bağ Yaralanmaları nasıl anlaşılır?
Cevap: Ani zorlama sonrası dizde şişlik, ağrı, hareket kaybı, takılma ve kilitlenme gibi belirtilerle.
Soru: Dış Yan Bağ Yaralanmaları geçer mi?
Cevap: Tedavi gereklidir. Sırasıyla; dizlik kullanımı, Sportif Fizik Tedavi ve cerrahi müdahale seçenekleri olabilir.
Soru: Dış Yan Bağ Yaralanmaları önlenebilir mi?
Cevap: Diz bağ yaralanmalarını önlemek amaçlı özel programlar mevcuttur.
Soru: Dış Yan Bağ Yaralanmalarına yatkın eklemler var mı?
Cevap: Dış yan bağ yaralanmasına yatkın eklemler; ayak bileği ve kalça olarak söylenebilir.
Soru: Dış Yan Bağ Yaralanmaları tedavi edilmezse ne olur?
Cevap: Dizde hareket kısıtlığı ve ciddi fonksiyon kaybı, uzun dönemde ise kireçlenme yani artroz olabilir.
Soru: Dış Yan Bağ Yaralanmaları için ameliyat şart mı?
Cevap: Her bağ yaralanması için ameliyat gerekli değildir. Çoğu yaralanma; dizlik kullanımı, fizik tedavi ve sportif rehabilitasyon ile tedavi edilir. Ek bağ yaralanması ve tam yırtıklarda ise aktif spor seviyesine göre ameliyat planlanır.
Soru: Dış Yan Bağ Yaralanmaları tedavisi sonrası iyileşme süreci nasıl?
Cevap: İlk günden itibaren acil yardımla başlar. Takiben, rehabilitasyonla beraber önce iyileşme, yük vermeme ve fonksiyonel rehabilitasyon 7-10 günden başlar.
Soru: Dış Yan Bağ Yaralanmaları ilaçla tedavi edilebilir mi?
Cevap: İlaçlar ödemi ve ağrıyı azaltmak, rehabilitasyon ise tedavi sürecini hızlandırmak için kullanılır.
Soru: Dış Yan Bağ Yaralanmaları tedavisi için bir yaş sınırı var mı?
Cevap: Her yaşta sporla uğraşan hatta hareketsiz yaşayan kişilerde olabilir.
Soru: Tedavi edilen Dış Yan Bağ Yaralanmaları tekrar eder mi?
Cevap: Şüphesiz iyi bir sportif rehabilitasyon şarttır. Tekrarlama riski her travmada mevcuttur, bunu en aza indirgemek çok iyi bir rehabilitasyonla olur.
